توربوفن

توربوفن نوعی موتور جت است که در آن بخش بزرگی از هوای مکیده شده بدون رفتن به اتاق احتراق از روزنه انتهائی خارج می‌شود. این نوع موتور برای سرعت‌های متوسط مناسب است و به‌همین دلیل موتور بیش‌تر هواپیماهای جت مسافری توربوفن است.

توربوفن یک کمپرسورفن بسیار بزرگ در جلوی موتور دارد که نسبت زیادی از هوا پس از عبور از فن از فاصله? بین فن و پوسته عبور کرده در انتهای موتور با گازهای داغ خروجی موتور یکی می‌شوند و نیروی پیشرانه را افزایش می‌دهد. توربوفن‌ها کارایی بهتری نسبت به توربوجت‌های ساده دارند؛ زیرا به حجم زیادی از هوا که از فن عبور می‌کند شتاب داده می‌شود و با توجه به هوای کمی که از هسته? موتور عبور می‌کند، نیروی پیشرانه? زیادی تولید می‌کند.

موتورهای توربوفن و توربوجت در اعداد ماخ کم، ضربه? ویژه بالایی دارند. این موتورها می‌توانند با تولید حرارت کم در مدت‌زمان طولانی با سوختی کم و نزدیک به سطح زمین به پرواز ادامه دهند. همین باعث می‌شود که امکان ردیابی آن‌ها توسط حسگرهای حرارتی و یا رادارهای زمین بسیار کم باشد. در بسیاری از هواپیماهای نظامی نوین مانند F 15 و F 16 و F 22 از موتورهای توربوفن استفاده شده‌است. لازم به ذکر است بهینه? سرعت این نوع موتورها تا سرعت 2 ماخ است.

موشک بالستیک (به انگلیسی: Ballistic missile) به موشک‌هایی می‌گویند که تا ارتفاع بسیار بالایی اوج می‌گیرند (که این قسمت راه با موتور روشن انجام می‌شود) و مابقی راه را با استفاده از نیروی جاذبه زمین به سمت هدف می‌روند که مانند یک سقوط آزاد البته با هدایت صحیح است. موشک‌های بالیستیک معمولاً ارتفاع بسیار بالایی می‌گیرند و برخی از موشک‌های بالستیک که برد بسیار بالایی دارند حتی از جو زمین نیز خارج می‌شوند و با استفاده از یک ماشین ورود مجدد (RV) به جو باز می‌گردند.^[1]

تعریف

موشک بالستیک در حقیقت یک ماشین تحویل موشک-مولد، شامل سیستم رهیابی و محفظه حمل مهمات است که اساساً علیه اهداف زمینی و سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع گوناگون موشک‌های بالستیک معمولاً بر حسب برد طبقه‌بندی می‌شوند. نوع خاصی از موشک‌های بالستیک وجود دارد که از زیردریایی‌ها شلیک می‌شود و SBLM نام دارد. در ساخت موشک‌های بالستیک، مبحث پیشرانه که مشخص کننده برد موشک است مهمترین مسئله محسوب می‌شود و پس از آن میزان توانایی حمل مهمات که قدرت تخریب آن را افزایش می‌دهد.^[2]

تاریخچه

اولین موشک بالستیک A-4 نام داشت که معمولاً با نام موشک وی-2 (اصطلاح آلمانی 2-Vergeltungswaffe به معنی «سلاح انتقامی 2») شناخته می‌شود که بین سالهای 1930 تا 1940 میلادی توسط آلمان نازی و زیر نظر ورنر فون براون در ورماخت ساخته شد. اولین پرتاب موفقیت آمیز وی-2 در 3 اکتبر 1942 بود و برای اولین بار در تاریخ 4 سپتامبر 1944 علیه انگلستان مورد استفاده قرار گرفت. تا پایان جنگ جهانی دوم حدود 3000 موشک وی-2 از مجموع شش هزار موشک ساخته شده توسط ورماخت، به سمت کشورهای بریتانیا، هلند و بلژیک پرتاب شده بود.^[3]

انواع

موشک‌های بالستیک را می‌توان از نظر برد و یا کاربرد آنها دسته بندی کرد، که معمولاً آنها را بر اساس برد گروه بندی می‌کنند. کشورهای مختلف از الگوهای متفاوتی برای دسته بندی موشکهای بالستیک استفاده می‌کنند.

• موشک جنگی بالستیک کوتاه برد(به انگلیسی: Tactical ballistic missile):با میزان برد 150 تا 300 کیلومتر
• موشکهای بالستیک TBM (به انگلیسی: Tactical ballistic missile): با میزان برد بین 300 تا 350 کیلومتر
• موشک بالستیک کوتاه برد (SRBM) (به انگلیسی: Short-range ballistic missile):با برد کمتر از 1?000 کیلومتر
• موشک بالستیک میانبرد (MRBM) (به انگلیسی: Medium-range ballistic missile):با میزان برد بین 1?000 تا 3?500 کیلومتر
• موشک بالستیک بلند برد (IRBM) (به انگلیسی: Intermediate-range ballistic missile):با میزان برد 3?500 تا 5?500 کیلومتر
• موشک بالستیک قاره پیما (ICBM) (به انگلیسی: Intercontinental ballistic missile):با برد بیشتر از 5?000 کیلومتر

به دلیل محدودیت موشکهای بالستیک در توانایی حمل بارهای سنگین عمدتاً از موشک‌های بالستیک بلند برد و میانبرد برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای استفاده می‌شود، زیرا در غیر این صورت پرتاب کردن حجم کمی از مواد منفجره معمولی توسط موشک‌های بالستیک صرفه? اقتصادی ندارد.^[