رادار عصر
عصر یک رادار دریایی آرایه فازی بردبلند میباشد. این رادار توسط نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران طراحی و ساخته شده است.[1][2]
رادار عصر اولین رادار سه بعدی ایران با قابلیت کشف موشکهای کروز تا محدوده حداقل 200 کیلومتری است که در روز چهارشنبه 6 آذر 1392 رونمایی شد. برد دقیق این رادار توسط فرماندهان نظامی ایران بیان نشده و ایشان به عبارت "حداقل 200 کیلومتر" بسنده کرده اند.
خصوصیات
رادار عصر نخستین رادار سه بعدی آرایه فازی جمهوری اسلامی ایران است و قادر می باشد که اهداف مورد نظر را تا شعاع 200 کیلومتر کشف کند. از ویژگیهای این رادار، قابلیت کشف و رهگیری اهداف هوایی و سطحی، توانایی رهگیری 100 هدف به طور همزمان، مقابله با جنگ الکترونیک و کاهش توان مصرفی است. رادار عصر قابلیت تفکیک اهداف را ارتقا داده است.
به گفته مقامات ایرانی رادار عصر برای منطقه مدار 10 درجه ساخته شده است. این رادار دید نیروی دریایی ارتش ایران را افزایش می دهد و همچنین کمک میکند تا موشکهای کروز هم شناسایی شوند. این رادار میتواند دوست و دشمن را تشخیص دهد. این رادار هم در سواحل قابل استفاده است و هم بر روی شناورها نصب میشود.
مراسم رونمایی
سامانه راداری «عصر» در مراسمی با حضور جانشین فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران و فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه 6 آذر 1392 رونمایی شد.
سکرتین
سکرتین (به انگلیسی: Secretin) یک هورمون معدی-رودهای است که در دستگاه گوارش تولید و آزاد میشود و به هضم پروتئین و چربی کمک میکند.
سکرتین از سلولهای S در کریپتهای دوازدهه ترشح میشود و بر ترشحات معده و لوزالمعده موثر است.
ساختار
سکرتین ابتدا بصورت پروتئین 120 اسیدآمینه ای به نام پروسکرتین ساخته میشود سپس تجزیه میشود و بخش N ترمینال آن سکرتین میباشد. (میدانیم که هر پروتئینی دو انتهای نیتروژنی N و کربنی C دارد) مولکول سکرتین شبیه گلوکاگون است.
تاثیرات گوارشی
محتوای اسیدی معده بطور منقطع از دهانه پیلور در دوازدهه میریزد و موجب تحریک دیواره آن میشود. این تحریک به ترشح هورمون سکرتین منجر میشود که از راه خون به کبد، لوزالمعده ( پانکراس ) و روده کوچک رسیده و ترشحات آنها را باعث میشوند.ترشحات پانکراس توسط سیستم خودمختار پاراسمپاتیک (شاخهای ازعصب واگ) که به سلولهای ترشحی ختم میگردند و همچنین هورمون سکرتین و هورمون کولهسیستوکینین کنترل میگردد و کاهش مییابد.
ورود اسید معده به دوازدهه باعث ترشح سکرتین و مواد حاصل از هضم چربی و پروتئین باعث آزادشدن کولهسیستوکینین میشوند. در لوزالمعده سلولهای مجرائی مرکز آسینی و بینابینی تحت اثر تحریکی سکرتین، آب و الکترولیت ترشح میکنند. کاتیونهای سدیم و پتاسیم با غلظتی معادل پلاسما در شیره? پانکراس ترشح میشوند. غلظت آنیونهای بیکربنات و کلرید برحسب سرعت ترشح تغییر میکند و با افزایش سرعت ترشح، غلظت بیکربنات افزایش و غلظت کلرید کاهش پیدا میکند درنتیجه مجموعه? این دو در طیف ترشحی ثابت باقی میماند. سکرتین اثر مهاری روی حرکات قسمت اعظم لوله گوارش دارد و موجب افزایش ترشهات صفراوی و اسید معده میشود.
مراحل بیوسنتز هورمون های معدی-روده ای
این هورمون ها نخست بصورت پروتئین های بزرگتر که از نظر بیولوژیکی غیرفعال هستند(پره هورمون ها)سنتز می شوند و سپس در سیستم رتیکولوآندوپلاسمیک دو بخش می شوند تا پروهورمون های کوچکتر را تشکیل دهند. سپس این پروهورمون ها جهت بسته بندی به داخل وزیکول های ترشحی به دستگاه گلژی انتقال می یابند.در این روند،آنزیم های موجود در وزیکولها، پروهورمون ها را می شکنند تا هورمون های کوچکتر فعال از نظر بیولوژیکی و قطعات غیر فعال را تشکیل دهند.وزیکول ها در داخل سیتوپلاسم انبار می شوند و هنگام نیاز آنها به غشا متصل می شوند تا به روش اگزوسیتوز ترشح شوند.
آزمون تحریک سکرتین
تستی است که برای کمک به تشخیص مشکلات مربوط به لوزالمعده (مانند گاسترینوما و التهاب لوزالمعده) استفاده میشود. در این تست، توانایی لوزالمعده را در پاسخ دادن به ترشح سکرتین اندازه میگیرند . با استفاده از لولهای که از راه بینی یا گلو در داخل روده کوچک و معده قرار میدهند، یا از راه تزریق سکرتین در یک سیاهرگ، این هورمون را به بدن شخص بیمار وارد میکنند. بعد از مدت زمانی معین، نمونهبرداری صورت میگیرد و نمونهها را آزمایش میکنند تا میزان افزایش ترشح لوزالمعده را پس از تزریق سکرتین بررسی کنند. این تست نوعی آزمون عملکرد لوزالمعده است.
* نسل اول جنگنده ها
نخستین جنگنده هایی را که با کمک فناوری موتور جت ساخته شد در اصطلاح، جنگنده های نسل اول می نامیم. ساخت جنگنده های نسل اول از اواخر جنگ جهانی دوم آغاز شد و تا اوایل دهه 50 خورشیدی ادامه یافت. نمونه های آغازین از این هواپیماها حتی رادار هم نداشت. اما نمونه های پیشرفته تر، مجهز به یک رادار بسیار ابتدایی، مسلسل خودکار، راکت ها و بمب های معمولی بود.
?سرعت?، مزیت بزرگ نسل اول جنگنده های جت نسبت به جنگنده های ملخ دار بود. در حالی که بیشینه سرعت جنگنده های ملخ دار در جنگ جهانی دوم به 500 یا 600 کیلومتر در ساعت می رسید، بیشینه سرعت نسل اول جنگنده های جت چیزی بین 850 تا 1.000 کیلومتر بود.
ME-262، He-162 ساخت آلمان نازی و ?گلاستر میتیور? ساخت بریتانیا، تنها جنگنده های جت نسل اول بودند که در واپسین سال های جنگ دوم جهانی وارد خدمت شدند. پس از پایان جنگ، انگلیس، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی چندین نمونه و فرانسه یک نمونه از این جنگنده ها را تولید کرد.
از این نسل، بمب افکن های F-84 در سال 1957 و جنگنده های 6F-8 در سال 1960 وارد خدمت در نیروی هوایی ایران شد؛ هر دوی این جنگنده ها به نیروی هوایی آمریکا در جنگ کره (53 - 1950) کمک فراوان کرده بودند. بنابراین، چنانکه در بخش بعد خواهیم دید، در واقع، ایران جنگنده های نسل اول را زمانی خرید که وارد عصر جنگنده های نسل دوم شده بودیم. همچنین ایران در سال 1956 تعدادی T-33 از آمریکا خریده بود، اما تی-33 یک هواپیمای جت آموزشی بود که به بحث ما مربوط نمی شود.
چرخدنده
چرخدنده وسیلهای است برای انتقال توان دورانی از یک محور به محور دیگر که طی آن مقدار گشتاور و یا سرعت دورانی و یا جهت چرخش و یا راستای محوری میتواند تغییر کند. تسمه و زنجیر نیز همین کار را می کنند اما با کیفیتی متفاوت.
تاریخچه
در ابتدا از چرخدنده ها استفاده می شد اما دندانه ها به شکل امروزی نبودند و معایب زیادی داشتند تا با کشف یک منحنی جدید به عنوان دندانه(یعنی:منحنی اینوولوت) چرخ دنده ها تکامل پیدا کردند.
ساختار
داخلیترین قسمت چرخدنده توپی میباشد که به محور محرک متصل میباشد. در بیرون این قسمت جان چرخدنده[1] قرار گرفتهاست. بیرونیترین قسمت در جهت شعاعی، محیط چرخدنده Rim میباشد که دندانههای چرخدنده در این قسمت قرار میگیرند. این بخش از چرخدنده منبع اصلی ایجاد صدا میباشد.
مهمترین اصطلاحاتی که در طراحی چرخدنده بکار میروند عبارتاند از:
مدول:نسبت قطر دایره گام به تعداد دندانه ها.دیمانسیون آن طول می باشد و میلی متر واحد کمیت آن معمولاً است.مطابق اصول:دو چرخدنده در گیر باید "هم مدول" باشند تا جفت شوند.
دایره گام[2]: دایرهای فرضی که تمامیمحاسبات بر اساس آن انجام میگیرد. دایره گام دو چرخدنده درگیر بر هم مماس میباشند.
گام محیطی[3]: طول کمانی از دایره گام که بین دو نقطه متناظر از دو دندانه مجاور قرار گرفتهاست.
ارتفاع سردنده[4]: فاصله بین بالای دندانه تا دایره گام.
ارتفاع تهدنده[5]: فاصله بین ته دندانه تا دایره گام.
لقی محیطی[6]: مقداری که فضای خالی بین دو دندانه یک چرخدنده از ضخامت دندانههای چرخدنده درگیر با آن در امتداد دایره گام بیشتر است.
چرخدندهها بر اساس وضعیت قرارگیری محورهای دو چرخدنده درگیر نسبت به هم به دو گروه اصلی تقسیم میشوند:
- چرخدندههای با محورهای موازی
- چرخدندههای با محورهای غیرموازی
انواع چرخدنده
چرخدنده? ساده
سادهترین و پرکاربردترین نوع چرخدندهاست. هر چرخ دنده شامل دیسکی است که دندانههای آن بصورت شعاعی قرار گرفتهاند و محور هر دو دنده میبایست موازی هم باشد.
چرخدنده? مارپیچ
دندانههای این چرخدنده برخلاف چرخدنده ساده موازی با محور چرخدنده نیستند، بلکه هر دندانه به شکل مقطعی از مارپیچ است. این قابلیت باعث میشود دندانهها به آرامی با هم درگیر شوند، در حالی که دندانههای چرخدنده ساده به یکباره با هم درگیر شده و از هم جدا میشوند. این مسأله باعث میشود که چرخدندهها مارپیچ نسبت به چرخدندههای ساده آرامتر و با صدای کمتر کار کنند. محور این چرخدندهها میتواند بصورت موازی و یا متقاطع قرار گیرد. در مقایسه با چرخدندههای ساده، چرخدندههای مارپیچ بیشتر دارای کاربرد در سرعتهای بالا و توانهای بالا است. همچنین به دلیل آنکه این چرخدندهها با سر و صدا و ارتعاشات کمتری کار میکنند، در مواردی که کنترل سر و صدای بالا حائز اهمیت است از این گونه چرخدنده استفاده میگردد.
چرخدنده? مخروطی
این نوع چرخ دنده عمدتاً جهت انتقال محور دوران از حالت محور عمودی به محور افقی ویا بالعکس استفاده میشود. و در صنایع خودرو سازی از کاربرد فراوانی برخوردار است. دیفرانسیال اتومبیلها و محورهای محرکه همگی از این نوع میباشد.
چرخدنده? حلزونی
چرخ دنده های حلزونی ،یکی از انواع جرخ دنده ها با قابلیت های منحصر به فرد می باشد که انتقال قدرت را از دو محور که با هم زاویه ی 90 درجه دارند را میسر می سازد. از ویژگی های این نوع چرخ دنده ها می توان به یکسو بودن انتقال(از پیچ به چرخ)اشاره کردکه از جمله موارد استفاده ی این چرخدنده ها در مکانیزم های بالا بر وخود قفل شونده(مانند جرثقیل ها) می باشد.دیگر ویژگی این چرخ دنده ها کاهش چشمگیر نسبت دور می باشد که نسبت کاهش 300:1وحتی بالاتر را میسر می سازد.
چرخدنده? شانهای
ایجاد دندههای مدولار روی یک محور افقی این چرخدنده را بوجود می اورد و جهت انتقات محور حرکت از حالت کشویی به حالت دورانی ویا بالعکس مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع قسمتی از چرخ دنده ای با قطر بی نهایت هستند.
اویونیک یا الکترونیک هواپیما (به انگلیسی: Avionics) مربوط به کنترل سیستمهای الکترونیکی هواپیما مانند سیستم جهت یابی و رادار و یا سیستمهای جنگ الکترونیک است.
آشنایی با اویونیک
قسمت زیادی از دانش الکترونیک در یک هواپیما جهت تعیین موقعیت هواپیما نسبت به نقطهای ثابت در روی زمین استفاده میگردد و این کار را میتوان به طرق متعددی انجام داد.
در صورت مشخص بودن موقعیت هواپیما، خلبان میتواند مراحل بعدی ناوبری را با استفاده از دانستن روابط بین روند تغییرات مکان و زمان به انجام رساند. با استفاده از علایم رادیویی میتوان فاصله یا جهت را نیز اندازه گیری نمود و یا ترکیبات متعددی از این پارامترها را جهت تعیین موقعیت هواپیما بکار برد. به عنوان مثال اگر هم فاصله و جهت نسبت به ایستگاه زمینی مشخص باشد، خلبان میتواند موقعیت هواپیما را به وسیله این دو فاکتور تعیین نماید این طریقه ناوبری به (Rho-Theta) نامیده میشود (رو) مسافت و (تتا) زاویه را نشان میدهد. اگر فاصله هواپیما نسبت به دو ایستگاه زمینی مشخص باشد، تعیین مکان نسبت به دو ایستگاه امکان پذیر میباشد اما با داشتن فاصله نسبت به یک ایستگاه ثالث میتوان موقعیت کلی را نسبت به زمین تعیین نمود این طریقه ناوبری (Rho-Rho-Rho) نامیده میشود. موقعیت هواپیما را همچنین میتوان به وسیله اندازه گیری زاویه نسبت به دو ایستگاه زمینی تعیین نمود که این طریقه ناوبری (Theta-Theta) نامیده میشود. هر ترکیبی از سه طریق ناوبری میتواند مبنایی برای اغلب سیستمهای ناوبری اویونیک باشد. البته سیستمهای داپلر و INS (Inertial Navigation System) از این قاعده مستثنی هستند. در سیستم ناوبری داپلر به وسیله استفاده رادار و پژواک زمینی و حسابگرهای مختلف میتوان موقعیت را تعیین نمود و روش ناوبری INS که توسعه یافته همان سیستم ناوبری ابتدایی است، بر اساس پارامترهای موقعیت نقطه شروع، جهت، سرعت و مدت زمان موقعیت را، در هر زمان تعیین مینماید. در یک هواپیما از سیستمهای ناوبری مختلفی استفاده میگردد که عبارتند از:
سیستم Instrument Landing System یا ILS
سیستم ILS یک سیستم رادیویی VHF/UHF در ناوبری در هنگام نشستن هواپیما است. برد این سیستم تا فاصله 40 مایلی از انتهای باند میباشد که شامل دو نوع فرستندهاست که در باند فرود تعبیه میشوند، یکی از آنها موقغیت هواپیما را نسبت به خط وسط فرضی میان باند Localizer (LOC) و دیگری اطلاعات شیب فرود را فراهم مینماید که Glide Slop (G/S) نامیده میشود. این نکته بایستی ذکر شود که فرکانسهای G/S و LOC به صورت جفت شده (Pair) میباشند و برای هر فرکانس LOC فرکانس G/S تعریف شدهای وجود است. نشانگر CDI (Course Deviation Indicator) در یک هواپیما انحراف از مسیر پرواز را نشان میدهد. هنگامی که سوزنهای G/S و LOC در وسط نشاندهنده واقع شوند زمانی است که هواپیما در وضعیت ایدهآل قرار دارد.
سیستم مارکر بیکنز Marker Beacons
اطلاعات مربوط به میزان فاصله افقی هواپیما نسبت به ابتدای باند برای یک هواپیما که در حال نشستن میباشد از طریق آنتنهای مارکر بیکنز که برد آنها تا فاصله 6 مایلی از انتهای باند میباشد، به هواپیما ارسلل میگردد علاوه بر مارکر بیکنز ذکر شده که به آن مارکر بیرونی (Outer Marker = OM) گویند یک فرستنده مارکر بیکنز میانی (Middle Marker = MM) با برد 3500 فوت نیز دارد. فرکانس امواج ساطع شده از مارکر بیکنز بیرونی برابر 400 هرتز و به صورت یک سری علایم مورس با کد خط، خط (---) میباشد که از طریق گوشی خلبان قابل شنیدن و به صورت مشاهدهای به صورت لامپهای چشمک زن آبی و کهربایی در کابین قابل رویت است. فرکانس امواج ساطع شده مارکر بیکنز میانی 1300 هرتز بوده و به صورت یک سری علایم مورس با کد خط، نقطه (-. -.) میباشد و در کابین هواپیما به صورت لامپ چشمک زن کهربایی مشخص میشود.
سیستم Microwave Landing System یا MLS
MLS یک سیستم کمک ناوبری است که موقعیت خلبان را جهت نشستن در شرایط دید کم تعیین مینماید. سیستم MLS دارای دقت و انعطاف پذیری بیشتری از ILS بوده و حتی تقرب در مسیر منحنی را نیز انجام میدهد. تقرب در مسیر منحنی این امکان را فراهم مینماید که از تقرب مستقیم در نواحی مسکونی شهر جلوگیری به عمل آمده و نتیجتاً باعث کاهش زمان تاخیر، سر و صدا و افزایش استانداردهای ایمنی فرودگاه گردد و همچنین هزینه نصب و نگهداری MLS به مراتب کمتر از ILS بوده و مزیت دیگر آن قابلیت نصب در هر فرودگاه با هر موقعیت جغرافیایی میباشد.
سیستم VHF Omni-Directional Range یا VOR
VOR یک سیستم کمک ناوبری است که جهت نشان دادن سمت پرواز به سوی یک ایستگاه زمینی و ناوبری بین مسیرها استفاده میشود. سیگنالها با فرکانس کم و متوسط تحت تاثیر بارهای استاتیک جو و تخلیههای الکتریکی و اثرات شب قرار میگیرند ولی از خواص ناوبری با امواج رادیویی VHF، ایمن بودن این امواج در مقابل اثرات جوی میباشد هدف از سیستم VOR به قرار زیر است:
الف- فراهم نمودن وسیلهای جهت تعیین موقعیت هواپیما نسبت به ایستگاههای زمینی VOR ب- فراهم نمودن مسیر اصلی پرواز به سمت ایستگاه VOR دیگر.
موقعیت هواپیما بر اساس واقع شدن هواپیما بر روی شعاعی از شعاعهای امواج همه جانبه قابل درجه بندی که از ایستگاه زمینی VOR ساطع میشوند، مشخص میشود. ایستگاههای VOR روی نمودارهای هوانوردی و راهنماهای فرودگاهها مشخص میباشند. جهت تعیین درجه شعاعی که هواپیما بر روی آن واقع میگردد، از اختلاف فاز بین سیگنالهایی که از ایستگاه زمینی تولید میشود، استفاده مینمایند. هواپیمایی که بر روی شعاع با درجه 80 قرار گیرد بدین معنی است که راستای هواپیما نسبت به راستای شمال مغناطیسی تحت این زاویهاست. اگر هواپیما بر روی شعاع 210 واقع شود بدین معنی است که هواپیما تحت زاویه 30 از ایستگاه زمینی VOR دور میشود و واقع شدن بر روی شعاع 30 به معنی نزدیک شدن تحت همین زاویه به ایستگاه مربوطهاست. شعاع گریز از مرکز به Radial و جانب به مرکز Bearing نامیده میشوند در واقع راستای R(210) با B(30) یکی میباشد ولی R(210) به معنای دور شدن در همان راستا از مرکز و B(30) بمعنای نزدیک شدن به مرکز میباشد. هنگامی که هواپیما بطور مستقیم در حال پرواز بالای یک ایستگاه VOR میباشد پرچم نشاندهنده (>) از حالت TO(>*) به حالت FROM (<*) تغییر وضعیت میدهد وسیله انحراف از وضعیت تعادل به نوسان میافتد یا به اصطلاح حالت عصبی پیدا مینماید و این علایم مبین این موضوع است که هواپیما نزدیک و در حال عبور از ایستگاه میباشد.
سیستم Distance Measuring Equipment یا DME
DME وسیلهای است که فاصله هواپیما را از یک ایستگاه زمینی اندازه گیری مینماید. جهت دقت و اطمینان بیشتر در DME بر خلاف سیستم رادار که از مکانیزم ارسال امواج و انعکاس آنها بعد از بر خورد به مانع استفاده میشود، عمل انتقال امواج دو طرفه بوده بدین معنی که هم هواپیما و هم ایستگاه زمینی مبادرت به ارسال امواج مینمایند. مدت زمان کل دریافت امواج رادیویی از هواپیما به ایستگاه زمینی و بالعکس اندازه گیری میشود از زمان کل، زمان تاخیر کم شده و نتیجه بر عدد 2 تقسیم میشود. از روی زمان بدست آمده میتوان فاصله هوایی بین هواپیما و ایستگاه را محاسبه نمود و با فاصله به دست آمده و ارتفاع هواپیما، فاصله زمینی قابل محاسبه میباشد.
سیستم Traffic Collision Avoidance System یا TCAS
سیستم TCAS یک سیستم الکترونیکی جهت کمک به مهندسی فاکتورهای انسانی میباشد. در گذشته جهت دید بهتر خلبان، اتاقک خلبان دارای پنجرههایی با سطوح بزرگ تر بودند تا خلبان میدان دید بیشتری داشته باشند و از برخورد هوایی احتمالی جلوگیری گردد. TCAS ابتدا در سال 1970 معرفی شد اما سازمان FAA نصب اجباری آن را در هواپیماها تا سال 1994 به تاخیر انداخت.TCAS سیستمی است که اطلاعات پروازی را راجع به ترافیک هوایی فراهم مینماید و مکانیزمی مشابه سیستمهای راداری دارد. TCAS با استفاده از پرسشگر ATC-MODES، فاصله و Bearing هواپیمای مقابل را تشخیص و با هشدار Traffic Advisory(T/A) و یا فرمان مانور مناسب Resolution Advisory (R/A) به خلبان برای جلوگیری از برخورد با هواپیمای مقابل را میدهد.